Sắp có công cụ kiểm soát não người

Blog Khoa học - Không ai cố gắng chữa một chiếc smart phone bị hỏng bằng cách nối nó với tia điện cực hay fix lỗi một trang web bằng… dòng điện từ trường. Và đó cũng là cách thức mà bộ não hoạt động!

Xã hội hiện đại được tạo thành bởi những mạng lưới phức tạp: mạng internet, vũ trụ và những mô hình liên kết giữa các cá thể. Và càng hiện đại thì mức độ phức tạp ngày càng cao, chẳng hạn như các gen tương tác trong tế bào hay dòng chảy thông tin từ hệ thống ngân hàng đến hệ sinh thái.

Dĩ nhiên, hệ thống càng phức tạp thì nó càng khó kiểm soát. Các nhà khoa học máy tính, bác sĩ, thậm chí các nhà kinh tế học… đều đang cố gắng để kiểm soát những mạng lưới này. Trong hoàn cảnh đó, một câu hỏi thú vị được đặt ra là: Làm sao để vẫn là bộ não bình thường, chúng ta có thể kiểm soát được đủ các thứ phức tạp của xã hội hiện đại?

May mắn là câu hỏi này đã được John Medaglia và các đồng sự của mình đến từ trường đại học Pennsylvania ở Philadelphia tìm ra lời giải đáp. “Một câu hỏi không kém phần quan trọng là làm sao để não người có thể thích nghi nhanh với thiếu hụt nhận thức hoặc tăng cường trí tuệ. Chúng tôi thừa nhận kiểm soát các mối quan hệ bắt nguồn từ kiểm soát nhận thức” – nhóm nghiên cứu cho biết.

Trong não người có một bộ phận điều khiển để kích thích suy nghĩ sâu, giống như phương pháp được dùng để điều trị bệnh Parkinson. Điều này liên quan đến việc tiêm năng lượng vào một phần của não để kích thích hoạt động.

Bên cạnh đó, một công cụ tương tự cũng được dùng để kiểm soát rối loạn cưỡng chế khi con người trải qua những cú sốc lớn dẫn đến những hành vi không thể kiểm soát được. Việc kích thích não sâu sẽ giúp con người kiểm soát rối loạn và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Mặc dù các công ty này đều khá thành công như Medaglia và các đồng sự cũng thừa nhận rằng vẫn có những thách thức trong việc kiểm soát hành vi của người khác. Vấn đề ở đây là những kích thích không chỉ ảnh hưởng đến một phần của não mà còn có xu hướng tác động đến những khía cạnh khác.

Đó cũng là lý do tại sao việc hiểu rõ các mối liên kết trong não người là một mục tiêu lớn. Mục tiêu này là một phần quan trọng trong dự án connectome trên toàn thế giới: Vẽ ra một bản đồ tư duy có hệ thống của não người. Não cũng có những chiến lược kiểm soát khác nhau, phù hợp với từng hoàn cảnh tâm lý.

Các nhà thần kinh học nghĩ rằng hệ thống thái dương kiểm soát khả năng chúng ta xoay chuyển giữa các nhiệm vụ. Điều này nghe có vẻ không liên quan vì thái dương chẳng có liên kết chặt chẽ gì với bộ não, nhưng rõ ràng khi chúng ta gặp phải những vấn đề khó giải quyết, thái dương sẽ nhăn lại như một cách phản ứng tự nhiên mà nhiều người không để ý.

Tất nhiên, việc kiểm soát não bộ còn phải quan tâm đến vấn đề đạo đức. Nhóm nghiên cứu của Medaglia đã thảo luận về vấn đề này và thống nhất 4 nguyên tắc đạo đức cơ bản: không làm điều ác, chỉ làm việc thiện, bảo vệ lẽ phải và tôn trọng quyền tự quyết.

“Đây là một lĩnh vực nghiên cứu hứa hẹn sẽ đưa ra nhiều công cụ kiểm soát trí não mới. Khi khoa học kiểm soát trí não phát triển, chúng ta sẽ phải làm rõ hơn những công cụ nào được phép sử dụng phù hợp với đạo đức và quyền cá nhân của con người” – đại diện nhóm nghiên cứu cho hay.

Một mục tiêu khác của nghiên cứu là tìm ra mối liên hệ giữa kiểm soát thần kinh và kiểm soát tâm lý. Bên cạnh đó, cũng không thể bỏ qua tầm quan trọng của việc thu thập thông tin. Tất cả các hành động tâm lý đều dựa trên thông tin. Các nhà khoa học cũng cho rằng thông tin có tác động đến thay đổi trạng thái não bộ. Chẳng hạn như, việc nghe tin bạn được đi đến rạp chiếu phim sẽ khác với thông tin bạn phải ở nhà đọc sách.

Tuy nhiên, đến nay mối liên hệ khoa học về tác động của thông tin đến bộ não vẫn chưa được giải thích một cách triệt để. Thậm chí, các nhà thần kinh học cũng không thể hiểu được các tế bào thần kinh hoạt động trong não như thế nào.

Các nhà khoa học cũng thừa nhận chúng ta mới chỉ đang hiểu một cách thô sơ qua những phép so sánh đơn giản như không ai cố gắng chữa một chiếc smart phone bị hỏng bằng cách nối nó với tia điện cực hay fix lỗi một trang web bằng… dòng điện từ trường. Trên thực tế, không phải bất cứ cái gì cũng được giải quyết bằng khoa học và công nghệ thông tin.

Và tất nhiên, với não người cũng vậy!

Theo Trí thức trẻ